Czym jest napięcie dotykowe, a czym krokowe?

01-09-2020

 

Na co dzień nie zwracamy najczęściej uwagi na fakt, że instalacje elektryczne z czasem ulegają zużyciu. Dotyczy to w dużej mierze izolacji, która je pokrywa i jest nieustannie narażona na działanie czynników zewnętrznych. Na dokładną charakterystykę izolacji wpływa wiele czynników, takich jak: temperatura, wilgotność, kurz, radiacja czy naprężenia mechaniczne. Występowanie w otoczeniu trudnych warunków, mowa przede wszystkim o temperaturach ekstremalnie wysokich czy też skażeniach chemicznych, prowadzi do postępującej degradacji. Wszystkie urządzenia elektryczne, posiadające izolacje, powinny być przede wszystkim bezpieczne, niezawodne i sprawne, dlatego poziom izolacji powinien być regularnie mierzony.

Napięcie krokowe – co to takiego?

W celu zmierzenia napięcia krokowego wykonuje się pomiary dwóch punktów na podłożu, które znajdują się w odległości jednego kroku od siebie. Wynosi ona zwykle 0,8-1 metra. Następnie konieczne jest obliczenie różnicy uzyskany potencjałów. W sytuacji, gdy wynik będzie przekraczał wartość tzw. napięcia bezpiecznego, na danym terenie występuje realna groźba porażenia prądem elektrycznym. Największe niebezpieczeństwo związane z napięciem krokowym pojawia się w momencie gdy dochodzi do awarii energetycznych linii przesyłowych wysokiego napięcia czy przy uderzeniu pioruna. Jeśli mamy do czynienia z niższymi napięciami, to zwykle spada poniżej bezpiecznego poziomu i nie stanowi zagrożenia. 

Napięcie dotykowe – czym dokładnie jest?

Kolejnym ważnym elementem pomiarowym jest napięcie dotykowe. Występuje ono pomiędzy dwoma punktami, które są jednocześnie dostępne i nie należą do obwodu elektrycznego. Dodatkowym warunkiem jest fakt, że musimy mieć możliwość ich jednoczesnego dotknięcia dwoma częściami ciała – mogą to być dwie ręce lub ręka i noga. Pomiarów napięcia dotykowego należy dokonywać w szczególności gdy dojdzie do uszkodzenia urządzenia elektrycznego lub jego obudowy. Gdy izolacja będzie bowiem niepełna, może to grozić porażeniem prądem elektrycznym. W tej kwestii pomiary również warto polecić specjalistycznej firmie.

Napięcie dotykowe a bezpieczeństwo użytkowania urządzeń elektrycznych

Występowanie napięcia dotykowego wiąże się bezpośrednio z bezpieczeństwem użytkowania urządzeń elektrycznych, zwłaszcza w miejscach, gdzie ich stan techniczny może budzić wątpliwości. Warto zaznaczyć, że napięcie to może pojawić się nawet w przypadku urządzeń, które na pierwszy rzut oka wydają się sprawne. Uszkodzona izolacja, wadliwe uziemienie lub nieprawidłowo wykonane połączenia mogą powodować, że obudowa urządzenia stanie się przewodnikiem prądu elektrycznego. Jeśli użytkownik dotknie takiego urządzenia i jednocześnie zetknie się z innym elementem przewodzącym, np. metalową konstrukcją budynku lub wilgotną podłogą, może dojść do porażenia prądem. Dlatego regularna kontrola stanu technicznego instalacji elektrycznych, jak również stosowanie zabezpieczeń w postaci różnicowoprądowych wyłączników ochronnych, stanowi kluczowy element prewencji przed zagrożeniami wynikającymi z napięcia dotykowego.

Jak unikać zagrożeń związanych z napięciem krokowym?

Napięcie krokowe, choć może wydawać się mniej groźne niż napięcie dotykowe, w rzeczywistości stanowi poważne zagrożenie w specyficznych warunkach. Sytuacje awaryjne, takie jak uszkodzenie linii wysokiego napięcia lub uderzenie pioruna, prowadzą do powstawania potencjału elektrycznego na powierzchni ziemi. Osoba znajdująca się w takim miejscu, wykonując krok, może stanąć na dwóch punktach o różnych potencjałach elektrycznych, co prowadzi do przepływu prądu przez ciało. Aby minimalizować ryzyko porażenia, zaleca się stosowanie środków ochrony, takich jak izolacyjne obuwie oraz unikanie dużych kroków w rejonie awarii. W warunkach przemysłowych i energetycznych istotne jest także odpowiednie projektowanie stref bezpieczeństwa wokół obiektów energetycznych, tak aby ograniczyć możliwość powstawania groźnych różnic potencjałów na powierzchni gruntu.